Heb je altijd al willen weten hoe zo’n rijdend huisje tot stand komt. Met ruim 20 fabrieksbezoeken op het conto, neemt Kampeerwereld je mee in de wondere wereld van de kampeerautoproductie.
Het basisprincipe kan dan wel gelijkaardig zijn, toch onderscheiden we verschillende productietechnieken bij kampeerauto’s. Op 17 jaar tijd hebben we behoorlijk wat evoluties gezien en aanzienlijke kwaliteitsverbeteringen vastgesteld. Als Belgisch magazine met de meeste praktijktesten op het conto werden er ook heel wat verbeteringen doorgevoerd aan de hand van onze bevindingen die we doorgeven aan de fabrikanten. En dat is toch wel een heel mooie erkenning voor onze vakkennis.
Het basisvoertuig
Zonder voertuig geen kampeerauto. De branche werkt hiervoor samen met bestelwagenfabrikanten die een drijfkop of een cabine met chassis leveren. Met uitzondering van de Trigano groep dat eenzelfde indeling aanbiedt op Fiat of Ford en zo enige keuze laat aan de klant, is het de fabrikant die bij de ontwikkeling van een kampeerauto beslist over het basisvoertuig. Die keuze gaat veelal naar Fiat dat met de Ducato al 40 jaar over het meest polyvalente bestelwagenplatform beschikt en perfect ingespeeld is op de specifieke noden van de kampeerautobranche. Zo was Fiat de eerste om een cabinekop te combineren met een verlaagd Al-Ko chassis en introduceerde het specifiek voor integralen de drijfkop. Dit principe bestaat uit een motorblok met aandrijving gekoppeld aan een Fiat of Al-Ko chassis waarrond de wooncel opgebouwd wordt. Van dezelfde band rollen in Italië ook de Peugeot Boxer en Citroen Jumper. Die zijn quasi identiek aan de Ducato op de motor na, die eigen is aan het merk. Naast Fiat weet ook Ford met de Transit en Mercedes met de Sprinter, een graantje mee te pikken van het succes van de kampeerauto. De Transit biedt de keuze uit voor- en achterwielaandrijving en vind je enkel terug op alkoof en semi-integraalmodellen. Sinds de introductie van de nieuwe Sprinter zo’n drie jaar geleden heeft Mercedes flink wat marktaandeel gewonnen. Alle aspecten in beschouwing genomen is de Sprinter vandaag nog polyvalenter dan de Fiat Ducato. Hij is verkrijgbaar met voorwiel-, achterwiel- en integraalaandrijving met Mercedes of Al-Ko chassis waardoor hij net als de Ducato voor alle mogelijke types toepasbaar is, van alkoof tot semi-integraal en integraal. Zeer zeldzame basisvoertuigen zijn de Crafter van VW en de TGE van MAN. Quasi helemaal van het toneel verdwenen is de Renault Master. Wie een kampeerauto in de koningsklasse ambieert, heeft keuze uit vrachtwagenchassis van Iveco, Mercedes en MAN. Bij Iveco is het vooral de Daily die de dienst uit maakt in het segment tot 7.5 ton naast de Eurocargo die tot ruim boven 10 ton reikt. Het antwoord van Mercedes is de Atego en Actros. Eerder zelden is het gebruik van een MAN vrachtwagenbasis.
Weetje
Behalve bij een aantal merken uit de Trigano groep waar je keuze hebt uit twee basisvoertuigen voor eenzelfde model is het de fabrikant die het basisvoertuig van de kampeerauto bepaalt.
Krachtbron
Invloed heb je wel op het vlak van de motor. Bij een op maat geconfigureerde kampeerauto kun je inspelen op je noden. Reis je veel naar de bergen, dan ben je wellicht gebaat bij een zwaardere motor. Alle motoren opsommen, zou ons te ver brengen, maar we geven wel de grote lijnen mee. Bij Fiat draait alles rond de 2.3 motor die met verschillende vermogensafgiftes verkrijgbaar is van 120 tot 180 pk. Ford houdt het bij een tweeliter waarvan het vermogen varieert van 105 tot 170 pk. Het merk met de ster heeft een veelvoud aan motorvermogens op basis van een 2.1 diesel maar hanteert er doorgaans slechts drie voor kampeerauto’s waarvan het aantal pk varieert tussen 143 en 190. Iveco, het zustermerk van Fiat laat de keuze uit een 2.3 en 3.0 liter motor die tussen 120 en 210 pk ontwikkelt.
Zowel Fiat, Ford, Mercedes als Iveco kunnen optioneel uitgerust worden met een volwaardige automaat, die door steeds meer klanten gekozen wordt. De kampeerautofabrikanten bieden daarnaast ook nog een aantal packs aan die inspelen op de veiligheid of het comfort waartoe dan bijvoorbeeld een cabine-airco, cruisecontrole, elektrisch bediende spiegels, passagiersairbag, radiovoorbereiding e.a. behoren. Wil je absolute veiligheid dan is Mercedes de beste keuze met tal van assistentiesystemen op de optielijst. Rijden met een ster op je kampeerauto heeft echter ook een prijskaartje. Reken gerust 6000 tot 8000 euro extra in vergelijking met een Ducato of Transit.
Weetje
Steeds meer klanten kiezen voor een optionele automaat die je met uitzondering van Peugeot en Citroën bij alle merken vindt die basisvoertuigen voor kampeerauto’s leveren.
Chassis
Het chassis is dan weer een zaak van de kampeerautofabrikanten en bestaat in tal van soorten waarbij de wielbasis (de afstand tussen voor- en achterwielen), de MTM (maximum toegelaten massa) en de spoorbreedte van de achteras kunnen variëren. Hoe verder de achterste wielen uit elkaar staan, hoe beter de rijstabiliteit wordt. Dat Fiat een hart heeft voor kampeerauto’s bleek eens te meer toen in 2006 een Camping Car Special chassis werd geïntroduceerd dat af fabriek verlaagd is en een breedspoor heeft. Het was een alternatief voor Al-Ko, een externe fabrikant die chassis maakt voor allerlei toepassingen waaronder kampeerauto’s maar ook bijvoorbeeld marktwagens. Voordeel van dergelijk chassis is dat je met de wielbasis kan variëren en beter tegemoet kan komen aan de opbouw. Het is ook aanzienlijk lichter dan de chassis van de autofabrikanten, zelfs ten opzichte van het CCS van Fiat. Ook Ford heeft sinds enige tijd een specifiek op kampeerauto’s afgestemd chassis met breedspoor. Aangezien Mercedes zijn imago hoog te houden heeft, wordt het doorgaans gecombineerd met een Al-Ko chassis. De Duitse Hymer groep heeft voor zijn kampeerauto’s op Sprinter zelfs een specifiek superlicht chassis ontwikkeld, SLC genaamd dat 60 kg gewichtswinst oplevert en in extreme opbergcapaciteit voorziet waardoor een watertank van 180 liter en afvalwatertank van 150 liter mogelijk zijn. Een heel ander verhaal zijn de kampeerauto’s op vrachtwagenchassis als Iveco Daily of Cargo en Mercedes Atego of Actros. Die worden door de firma Maier compleet ontmanteld en heropgebouwd zodat de wielbasis kan worden gerekt en een dubbele bodemstructuur kan worden gemonteerd.
Weetje
Alle bestelwagenfabrikanten die basisvoertuigen voor kampeerauto’s leveren, spelen tegenwoordig in op de specifieke wensen van de sector.
Opbouw
Vanuit de basis kan de opbouw beginnen. Hiervoor bestaan verschillende manieren en technieken. De eerste stap is de vloerplaat op het chassis monteren. Die bestaat uit een enkele geïsoleerde plaat of twee dunnere platen met een aantal centimeters tussenruimte. Dit is wat men een dubbele bodem noemt. Afhankelijk van de tussenruimte spreekt men van een technische dubbele bodem die voornamelijk een isolerende functie heeft of een volwaardige dubbele bodem die ook extra bergruimte biedt. De tussenruimte wordt gecreëerd door middel van een aluminium geraamte of kunststof steunen. Dergelijke constructie voegt altijd extra gewicht aan de kampeerauto toe! Na het monteren van de vloerplaat volgt de zitbankstructuur met gordels en het merendeel van de elektriciteitsbekabeling en leidingen voor het watercircuit en de verwarming. Die worden vanuit praktisch oogpunt als eerste gelegd voor het positioneren met een lift van de kant en klare meubelelementen op de vloerplaat. De meubelelementen worden hierop verankerd en aan elkaar bevestigd. Vergelijk het met een Legoplaat waarop je verschillende soorten blokjes naast elkaar klikt.
Weetje
De laatste jaren werken meer en meer kampeerautofabrikanten de onderkant van de vloerplaat af met een polyesterplaat om een optimale waterdichtheid en slagbestendigheid te garanderen.
Box principe
Als de meubelelementen en technieken op hun plaats staan, worden de wanden en het dak aangebracht. De wanden worden met een liftsysteem op de juiste plaats gezet. Daarna worden ze aan de bodemplaat en het meubilair geschroefd en met elkaar verbonden. Sommige fabrikanten maken gebruik van aluminiumprofielen voor de verbinding waarin de wanden gelijmd worden. Op deze etappe volgt het monteren van de plafondkasten. Alle grote elementen van de kampeerauto zijn nu ingevuld, tijd voor het dak die het sluitstuk van de box vormt. Bij een semi-integraal dient boven de cabine nog de in polyester of kunststof stroomlijn worden gemonteerd. Voor een alkoof is het de ronding van de slaapruimte boven de cabine die afgewerkt moet worden met aluminium of polyesterplaat. Een integraal behoeft door de integratie van de bestuurderscabine enkel nog de montage van de snuit in polyester of kunststof. Tot slot worden ook de hoeken waar de panelen bij elkaar komen afgewerkt met aluminium of kunststof profielen.
Weetje
Het bouwen van een kampeerauto verschilt naargelang het type. Een basis voertuig rolt al na enkele uren van de band. De productie van een high end kampeerauto op vrachtwagen chassis kan gemakkelijk enkel dagen in beslag nemen.
Wandtechnologie De wanden van de kampeerauto zijn wat de muren en het dak voor een huis zijn. Het zijn sandwichpanelen van 30 tot 50 mm dik bestaande uit twee platen met isolatie tussen die aan elkaar gelijmd worden. Voor de binnenplaat wordt meestal multiplex aangewend. Het kan ook zoals voor de buitenplaat aluminium of polyester zijn. Het meest courante isolatiemateriaal is tegenwoordig styrofoam dat de bovenhand heeft genomen op styropor. Enige uitzondering op deze regel is Hymer dat polyurethaanschuim met twee componenten gebruikt. Voor de stevigheid werd lange tijd gewerkt met een houten geraamte tussen de isolatie waarop het meubilair kon geschroefd worden. Ook al is dit principe beproefd, de meeste fabrikanten zijn hier van afgestapt en kiezen tegenwoordig voor wanden zonder houtversterkingen. In de plaats kwam polyurethaan dat lichter is dan hout en veel sterker. Het voornaamste aspect voor deze keuze was dat polyurethaan geen water absorbeert en de wanden ongevoelig maakt voor vochtigheid. Vaak zijn de contouren van de panelen dan ook volledig in deze kunststof. De fabrikanten hebben hierdoor hun waterdichtheidsgarantie kunnen optrekken tot wel 12 jaar. De panelen komen als één geheel waarin een CNC gestuurde machine de uitsparingen voor ramen, deur, dakvensters en serviceluiken uitfreest. Voor de serviceluiken worden de uitgefreesde delen hergebruikt, voorzien van een frame met scharnieren. Deuren, ramen en dakvensters met geïntegreerde verduistering en horren, komen doorgaans van Seitz of polyplastic en worden in de panelen geplaatst alvorens ze op de kampeerauto komen.
Weetje
Door de verbeterde constructietechnieken met houtvrijewanden en polyurethaanversterkingen hebben de fabrikanten hun waterdichtheid garantie aanzienlijk kunnen optrekken. Sommige tot zelfs 12 jaar.
Meubelwerk Het meubilair bestaat uit vooraf vervaardigde modules voor het keukenblok, de natte cel, het bed, de zitbanken, de bovenkasten… De meeste fabrikanten maken dit in eigen beheer, sommigen besteden dit uit aan gespecialiseerde bedrijven als Technoform. Een populair materiaal is multiplex dat afgeplakt wordt met een fineer waarmee de fabrikant verschillende interieurstijlen creëert. Om zo veel mogelijk laadvermogen toe te laten binnen de 3.5 ton grens werd de laatste jaren heel wat research gedaan om het meubilair lichter te maken zonder aan stevigheid in te boeten. Een populaire toepassing is het invullen van kastfronten met honiggraatstructuur. Niet alle meubelelementen kunnen echter op die manier afgeslankt worden. Scheidingswanden van bijvoorbeeld een natte cel moeten een zekere stevigheid bieden en bestaan dus uit volle planken.
Weetje
Kampeerautofabrikanten moeten zichzelf continue overtreffen om binnen de grens van 3.5 ton een maximum aan comfort en laadvermogen te creëren zonder aan kwaliteit in te boeten. De sector zoekt dan ook voortdurend naar gewicht besparende oplossingen.
Verwarming
Op het vlak van verwarming is er één grote speler, Truma. Dit bedrijf maakt de zogenaamde combi’s met 4000 of 6000 watt die een warmwaterboiler van 10 liter combineert met een warme luchtstroom die via flexibele buizen doorheen de kampeerauto wordt geblazen en voor een gelijkmatige warmteverspreiding zorgt. De Truma Combi bestaat in drie uitvoeringen: gas, gas en elektriciteit en diesel. Mogelijke opstellingen zijn: onder de zitbank (in voertuigen met dubbele bodem), onder het vaste bed (minder aangenaam s’ nachts omwille van het lawaai en de warmteontwikkeling), of onder de kleerkast. Tot dezelfde groep behoort ook Alde dat het principe van een centrale verwarming hanteert met leidingen waar vloeistof doorstroomt. Ook dit systeem werkt op gas of elektriciteit. Derde speler is Webasto dat in dieselverwarmingen voorziet die volgens hetzelfde principe van warme lucht circulatie werken. Dit type wordt onder de kampeerauto geplaatst en haalt de brandstof uit de dieseltank van het voertuig. Opdat de verwarming de tank niet volledig zou leegtrekken en je compleet zonder brandstof zou vallen, is er een begrenzing voorzien van een aantal liter zodat je steeds tot bij een tankstation geraakt. Voor het warm water is dan een afzonderlijk gasboiler voorzien. Volgens hetzelfde principe werkt ook Eberspächer dat vooral gekend is in de vrachtwagenindustrie.
Waterhuishouding
Bij een kampeerauto komt heel wat techniek kijken. Het is uiteindelijk een zelfvoorzienend huis op wielen met alle denkbare comfort. Voor de waterhuishouding staat een verswatertank en afvalwatertank in. Bij kampeerauto’s met een enkele bodem wordt de watervoorraad meestal onder de zitbank geplaatst. Het afvalwater wordt dan onderaan de kampeerauto opgevangen. Naargelang het model kan die tank geïsoleerd zijn. Modellen met een dubbele bodem hebben specifiek vormgegeven tanks zodat die in de holle ruimte passen. Geen stromend water zonder pomp. Dat kan een dompelpomp zijn of een drukpomp. Die laatste biedt meer debiet maar is ook lawaaierig. Kranen zijn er in alle soorten. Van spotgoedkoop tot echte designparels. De absolute waterspecialist is Reich dat ook in de leidingen voorziet met een uniek kliksysteem.
Weetje
De voornaamste speler op het vlak van verwarming en warm water productie is Truma dat met zijn Combi’s oplossingen biedt op gas, elektriciteit, of diesel.
Energievoorziening
Stroom en gas zijn de voornaamste energiebronnen aan boord van een kampeerauto. De gasinstallatie voorziet in energie voor de verwarming, het warm water, de koelkast, het fornuis en de oven als die aanwezig is. De meeste kampeerauto’s hebben een gascompartiment waar twee flessen van 11 kg in passen. Die kunnen naast of achter elkaar staan. Een brede gasfleskast is makkelijker in gebruik dan een diepe, tenzij die van een schuifsysteem is voorzien waarmee je de flessen naar buiten kan trekken. In motorhomes met een dieselverwarming wordt het gascompartiment tot één fles teruggebracht. Gas dient dan enkel voor het fornuis, de koelkast en de boiler. Het fornuis kan in zeldzame gevallen ook elektrisch zijn in de vorm van een inductieplaat. Koelkasten zijn er in alle maten, van groot tot klein met of zonder afzonderlijke diepvriezer. De meeste modellen werken volgens de absorptietechniek en functioneren zowel op gas, 230V als 12V al dan niet met een autoselectie voor het type energie, die automatisch detecteert of de kampeerauto op het net aangesloten is, aan het rijden is of autonoom staat en gas behoeft. De twee grote spelers zijn Dometic en Thetford. Sinds kort maken ook compressorkoelkasten hun opwachting die enkel op 12 en 230 V functioneren.
Hoewel er gasvrije modellen bestaan, kun je niet zonder stroom in een kampeerauto. Die wordt gestockeerd in een semi-tractie batterij. In vergelijking met de startbatterij van het voertuig geeft die geen stroompiek maar laat langzaam de energie vrij. De wooncel batterij wordt op verschillende manieren gevoed, via het net (230V), via zonnepanelen of via de alternator van het voertuig. Hiertoe is de kampeerauto van een omvormer en lader voorzien. De stroom dient onder meer voor de verlichting, de compressorkoelkast, de waterpomp, het elektrisch bediend hefbed en de aanjager van de verwarming. Hoe zwaarder de installatie, hoe meer autonomie.
Weetje
Voor tal van onderdelen zijn de kampeerautofabrikanten volledig afhankelijk van toeleveranciers. Dat is onder meer het geval voor het gasvuur, de spoelkom, de koelkast, de verwarming, de watertanks…
Sanitair
Geen kampeerauto zonder toilet. Deze markt behoorde in een recent verleden nog helemaal aan Thetford toe dat marktleider is op dit gebied. In een kampeerauto vind je doorgaans een draaibaar model. Daarnaast bestaan er ook vaste banktoiletten. De keuze voor het ene of het andere type hangt af van de badkameropstelling. Concurrent Dometic heeft enkel draaibare modellen waarbij ofwel de pot ofwel enkel de bril draait. Beide werken volgens hetzelfde principe van een toilet dat op een uittrekbaar cassettesysteem is gemonteerd en waarin de fecaliën opgevangen worden. De wc-pot bestaat in kunststof of met een keramische inleg. Voor de ontbinding dienen chemische of biologische vloeistoffen of tabletten. De fecaliëntanks variëren tussen 16 en 19,7 liter, afhankelijk van het merk en type. Het spoelwater komt van de centrale watertank. Dat er ook beweging zit in die branche, bewijst Thetford dat bekroond werd voor de innovatie van het jaar met de iNDUS, een innovatief toiletsysteem waarbij het toilet aangesloten is op een vaste ‘zwarte’ tank waarin de fijngemalen fecaliën en het papier opgevangen worden. Spoelen gebeurt met het afvalwater of indien nodig met drinkwater als de afwatertank leeg zou zijn. Om te lozen is er een afvoerapparaat met slang dat je eenvoudigweg op de afvoerrooster plaatst. Tijdens het lozen, mengt het afvalwater zich met de inhoud van de zwarte tank zodat er een interne reiniging plaatsvindt. Additieven die automatisch gedoseerd worden, zorgen voor een frisse geur tijdens de toiletspoeling in de zwart- en afvalwatertank.
Weetje
Voor het cassettetoilet met uitneembare fecaliëntank heeft de fabrikant de keuze uit een draaibaar model of bankopstelling.
De kampeerbus Ander type, andere constructie: een kampeerbus wordt op een compleet andere manier geconcipieerd. Bij dit type vrijetijdsvoertuig wordt gebruik gemaakt van een standaard bestelwagen in plaatstaal die ingericht wordt. Ramen, dakvensters en service-openingen worden uitgespaard en de plaatstalen wanden worden aangekleed met panelen. Tussen de plaatstalen carrosserie en wanden is isolatie aangebracht. Het is ook telkens weer een huzarenstukje om de meubelelementen door de schuifdeur of klapdeuren achteraan in de beperkte ruimte te monteren.
Welkom bij de klant
Tot de laatste loodjes van het bouwproces behoren onder meer het plaatsen van de kussens en gordijnen alsook allerlei detailafwerkingen. De kampeerauto ondergaat nu een grondige kwaliteitscontrole en kan op het transport naar de dealer waar de klant hem in ontvangst kan nemen en volop van de vrijheid kan genieten.
