Sterrenregen in de Hoge Venen

Kortbij \ Oost-België

5 januari 2023•12 minuten leestijd

Wat is er mooier dan een door-en-door doorregende zomer als die van dit jaar gedurende vier zonnige dagen in augustus compleet te mogen vergeten in Duitstalig België? Op de kruising van de Eifel en de Ardennen tanken we zuurstof in een zalig afwisselend landschap. De jaarlijks weerkerende “nacht van de vallende sterren” op 12 augustus staat in mijn agenda nu al geboekstaafd als de mooiste van het jaar.

Hier spricht man Deutsch, meine Liebe!

Oost-België wordt door sommigen ook wel eens de Oostkantons genoemd. Soms ook gewoon Eupen-Malmedy, omdat het de kantons Eupen, Malmedy en Sankt Vith in het oosten van de provincie Luik zijn die aan Duitsland en het Groothertogdom Luxemburg grenzen. Deze drie kantons vormen taalkundig en cultureel een overgangszone tussen België en Duitsland. Ze hebben sinds 1815 onder een sterk wisselend bestuur gestaan en zijn na de Eerste Wereldoorlog als compensatie voor het aangedane leed aan België afgestaan. Vandaar dat ook nu nog door zo’n 80.000 mensen Duits wordt gesproken in een gebied dat net iets groter is dan 1000 km².

Er is meer dat aan Duitsland laat denken. Ook de bouwstijl in de diverse dorpen en de paar steden die er zijn, leunt sterk tegen de Duitse aan. Veel witte huizen met zwarte daken, maar ook een groot aantal heeft een zacht rood of geel geschilderde gevel. Wat bijzonder Duits aanvoelt, is de opmerkelijke netheid in alle dorpen. De tuintjes liggen er kraaknet bij; de parkjes en bloemenperken zijn toonbeelden van goede smaak en properheid. Ook langs de talrijke wandel- en fietspaden ligt de natuur er afgeborsteld bij. Naar lege blikjes en weggegooide verpakkingen zul je hard moeten zoeken.

Aankomen in Sankt Vith

Voor ons is het een flinke rit van ruim 300 km om vanuit onze geliefde Westhoek Sankt Vith te bereiken. Mensen uit Brussel zijn al na 170 km ter plekke. Aankomen in Sankt Vith voelt de eerste keer een beetje vreemd aan. Opschriften van winkels en verkeersborden zijn in het Duits en dat verwacht je niet meteen. Bijzonder stijlvol is de ronde gevel van Bäckerei, Konditorei und Kaffeestube Fonk, op de hoek van de Hauptstraβe, bij de rotonde. Een paar honderd meter voorbij de bakkerij komen we aan op de camperplaats, die omringd is door de stedelijke sportinfrastructuur. Eigenlijk is het een vrij grote parking met voldoende grote vakken voor een normale camper en een sanizuil. Je mag niet te kieskeurig zijn wat camperplekken betreft in Oost-België, want het zijn eerder rariteiten. Negen andere kampeerauto’s, groot en klein, staan te blinken in de late zon. Na een kleine vier uur rijden, doet het goed om in de Hauptstraβe nog eens de benen te strekken. Aan de overkant van Fonk hebben ze heel lekkere wafels, maar het loont de moeite om tot het einde van de straat door te struinen, want bij An den Linden serveren ze sinds jaar en dag de beste pannenkoeken van het land.

De Vennbahn doorkruist de unieke Hoge Venen en is een van de langste spoorlijnen van Europa die tot fietspad zijn geconverteerd.

De snelweg onder de fietspaden

Het is zalig fietsen op de Vennbahn. Deze super-RAVeL is intussen over de hele lengte van 125 km verhard en ligt er tussen Troisvierges in Luxemburg en het Duitse Aken onberispelijk bij. De Vennbahn doorkruist de unieke Hoge Venen en is een van de langste spoorlijnen van Europa die tot fietspad zijn geconverteerd. Met een gemiddelde hellingsgraad van slechts 2% is de route voor iedereen een attractieve fiets- en wandelweg. Om de zoveel kilometer kun je uitrusten op een zit- of ligbank, eten kun je aan een degelijke tafel, maar je rommel moet je zelf meenemen.

We zijn nog maar net vertrokken in de richting van Luxemburg, of onze aandacht gaat naar het bordje Gemeinschafts-Gärten langs de kant van het pad. Het blijkt om de gemeenschapstuin van de vzw Patchwork te gaan, die in samenwerking met de stad Sankt Vith mensen de gelegenheid biedt om te tuinieren. Bijzondere aandacht gaat naar de mooie serre, die gebouwd werd door bewoners van de stad, door de bezoekers van Patchwork, door de jonge makers van Collectief Publiek Geluid en door de leden van Meakusma en Musica. In de serre kunnen de lokale bewoners zelf groenten zaaien, kweken en oogsten, en tegelijk luisteren naar geluidscomposities van internationale kunstenaars. Als een groot glasinstrument bestaat de serre uit acht transducers, die het glas diep binnenin laten trillen, wat klank produceert en versterkt die je binnen en buiten kunt horen. Leg je oor tegen het glas en ervaar een bijzondere klankwereld.

De historische dorpskern van Burg Reuland verdient zeker een bezoekje, maar de hoger gelegen burchtruïne gaat met de meeste aandacht lopen.

Nood aan bruggen

Een jaar nadat het traject Sankt Vith – Weismes werd geopend, kon in 1888 de Veenspoorweg van Aken tot Prüm worden bereden. Het terrein van het laatste stuk, via Lommersweiler, zorgde voor grote problemen: men moest diepe rotsinsnijdingen maken, dijken ophogen, zes bruggen bouwen en een 118 m lange tunnel graven. Voor een aantal dorpjes zorgden al die veranderingen voor meer leed dan voordeel. De ingetogen rust in Neidingen werd danig verstoord. Veel huizen en stallen moesten wijken, dorpswegen werden verlegd en de brug splitste het dorp letterlijk in twee. Door de vonken van de stoomlocs gingen effectief twee huizen in vlammen op. De pompgebouwen in Neidingen zijn WO II onbeschadigd doorgekomen. De huidige eigenaars hebben ze omgebouwd tot een woonhuis.

Tussen Hemmeres en Auel kun je sinds 2008 de Our weer oversteken, want op de pijlers van de vroegere spoorwegbrug werd een smalle houtconstructie gebouwd. Auel vormt een uitstekend uitgangspunt voor een mooie wandeling. De gevarieerde panoramische uitzichten volgen elkaar op. Het schilderachtige landschap blijft maar aanhouden en het is met plezier dat we het klimmetje tot in Weweler erbij nemen. Dit piepkleine dorpje heeft centraal een charmant wit kerkje, waarvan de eerste vermelding teruggaat naar de 14de eeuw.

Het stille Burg Reuland vormt ons eindpunt voor vandaag. Het riviertje de Our, dat hier de richting van het drielandenpunt kiest, heeft het landschap in de loop van de eeuwen in een adembenemend berg- en valleilandschap met prachtige panorama’s veranderd.

De historische dorpskern van Burg Reuland verdient zeker een bezoekje, maar de hoger gelegen burchtruïne gaat met de meeste aandacht lopen. Uit onderzoek blijkt dat deze plaats al in de 10de eeuw werd bevolkt. De bekendste bewoner was ridder Dietrich, die deelnam aan de kruistocht van keizer Barbarossa. De beklimming van de ronde toren loont, want het uitzicht daarboven is bijzonder fraai.

Het klimt tot in Waimes

De volgende ochtend nemen we de Vennbahn in noordelijke richting. In het mooie dorpje Born houden we even halt. Niet alleen omwille van weer zo’n prachtig volkstuintje, Gartenglück, maar ook voor de mooie spoorwegbrug. Vandaag de dag kun je een klein klimmetje doen om vanaf de brug een uitkijk te hebben over het dorp en over het mooie landschap.

Vanaf de Amel, die in het Frans Amblève heet, klimt de weg gestaag tot in Waimes. Je merkt er niet zoveel van, maar bij aankomst voel je wel dat je “gepresteerd” hebt. Waimes is de Franse naam voor Weismes. Er wordt hier nu eenmaal meer Frans dan Duits gesproken. Malmedy ligt vlakbij en daar hoor je al helemaal geen Duits meer.

Voorbij Born rij je in Deidenberg langs de achterkant van de mooie camping Oos Heem. Een stukje verder loont het om in Montenau even halt te houden voor een portie lekkere Montenauer Schinken. Buiten ruik je al de geuren van de hamrokerij en het is goed te weten dat je het bedrijf kunt bezoeken. De hele verdere route tot in Waimes is het puur genieten van het heerlijke landschap.

De eerste helft van augustus zijn er veel vallende sterren zichtbaar. De meteorenzwerm de Perseiden piekt in de nacht van 12 augustus.

Camperen in Meyerode

In de late namiddag verkassen we van Sankt Vith naar het stille Meyerode, een deelgemeente van Amel. Naast een heel mooi aangelegd parkje, met speeltuin, sportveld en pingpongtafel is een mooie plek waar zo’n vier campers kunnen parkeren. Een officiële camperplek is het (nog) niet, want het is blijkbaar niet gemakkelijk om er een sanizuil met afvoer te plaatsen. Voor de rest is het een zalig slaapplekje. Het toilet is er schoon en op 100 m vind je een leuk café-restaurant. Helaas kan men er vanavond uitzonderlijk niet eten, maar in Amel kennen we een goed alternatief: Fritüre Peters stilt niet alleen de kleine honger, maar serveert binnen ook een uitstekende steak.

De avond is zacht en windstil. De luchtballon vaart in de richting van het noorden, maar hij komt nauwelijks vooruit. Wellicht om die reden besluit de piloot om vlak achter het dorp in een weide te landen. Een spektakeltje op zich. Maar de grootste show komt vannacht toch van de natuur zelf. De eerste helft van augustus zijn er veel vallende sterren zichtbaar. De meteorenzwerm de Perseiden piekt in de nacht van 12 augustus. Samen met mijn sympathieke Gentse camperbuurman speur ik de heldere hemel af en het duurt niet lang tot we prijs hebben. Ik dacht dat dit het hoogtepunt geworden was, maar dan tovert hij zijn telescoop tevoorschijn. “Laten we eens naar de ringen om Saturnus kijken”, zegt hij zo langs zijn neus weg, alsof het niets is. En wow! Dit wordt pas het echte hoogtepunt van deze trip.

Wandelen door de Hoge Venen

We parkeren de camper op het “hoogtepunt” van België: het 694 m hoge Signal de Botrange is het hoogste punt van het land. Als je van ongerepte natuur houdt, vind je in het natuurreservaat van de Hoge Venen, één van de laatste hoogveenlandschappen van Europa, zeker je gading. Hier ontspringen bronnen die de omringende stuwbekkens vullen en in de ondergrond houden de beroemde Spa blauw en Spa rood zich schuil. Voor een fikse wandeling met veel variatie laten we ons leiden door het prachtige boek “Adembenemend België – Verrassende Natuur” van Wouter Pattyn, een uitgave van Lannoo. 15 uitgestippelde wandelingen drukken je met je neus op de prachtigste natuurparels van het land. De tocht in het boek zou 14 km lang zijn. Niemand klaagt, want verharde wandelwegen en houten vlonderpaden lopen door de eindeloze wijdte met voortdurend indrukwekkende panorama’s. Als je er oog voor hebt, pakt de natuur hier uit met een impressionant lijstje rariteiten, zoals zeldzame veenmossen, wilde narcissen en lavendelheide. Loop dus de leerrijke infoborden niet zomaar voorbij.

We vertrekken in de richting van het Veen van Polleur. Het prachtige, beschermde natuurgebied strekt zich voor ons uit als we uit het bosje komen. Tot de 13de eeuw was dit een loofbos. Het werd gekapt om plaats te maken voor landbouwgrond. We steken het zure en zo goed als levenloze riviertje de Polleur over en lopen via knuppelpaadjes, met het Grande Fange-veengebied aan de linkerhand naar de Baraque Michel, die iets lager is dan Botrange en te midden van onherbergzaam veengebied ligt. Halfweg. We steken de straat over en wandelen het grote veengebied binnen. We volgen het riviertje de Helle, waarna een smal pad ons naar Noir Flohay brengt, het grote dennenbos dat afgebrand is. Met de fotogenieke bomen achter ons kijken we uit over de veenheide, die we doorkruisen tot aan ons vertrekpunt.

Hier ontspringen bronnen die de omringende stuwbekkens vullen en in de ondergrond houden de beroemde Spa blauw en Spa rood zich schuil.

Verrassend Stavelot

Onze laatste voormiddag spenderen we op aangename wijze in Stavelot. De fraaie Abdij van Stavelot herbergt drie musea, waarvan dit over het Circuit van Spa-Francorchamps ons het meest boeit. Dit circuit wordt door een groot aantal renners nog altijd beschouwd als het mooiste ter wereld. In de overwelfde kelders van de abdij wordt de prestigieuze geschiedenis van het circuit levendig voorgesteld. Een constant vernieuwde voorstelling van uitzonderlijke voertuigen brengen de passie voor de competitie opnieuw naar boven.